Die voornaam van Bobby van Jaarsveld se sanger-suster is ……..
- Carline
- Carlien
- Karlien
- Karline
Dié vraag verskyn onlangs in een van die daaglikse toetse van Beter Afrikaans, ʼn slimfoontoepassing wat jou help om jou taalgebruik te verbeter, spellingvaardighede op te skerp en kennis oor Afrikaans uit te brei.
ʼn Woedende deelnemer reageer: “Dit is belaglik dat ek moet weet hoe om haar naam te spel! Dit is ʼn algemenekennisvraag, nie ʼn taalvraag nie. Ek het geen idee wie die dame is na wie verwys is nie. Daarmee saam is die weergawe van die spelling van die naam waarmee haar ouers haar belas het nie noodwendig die ‘korrekte’ spelling nie.”
Beter Afrikaans se doel is onder andere om te help om “afgeronde” taalgebruikers op te lei. ‘n Afgeronde taalgebruiker is ʼn ingeligte taalgebruiker.
Die doyenne van Afrikaanse nuuslesers, Mariëtta Kruger, het my jare gelede ʼn belangrike les geleer: ʼn Nuusleser moet nie net goed kan artikuleer, woorde korrek kan uitspreek en sinne behoorlik kan fraseer nie. ʼn Goeie nuusleser is iemand wat wéét wat in die nuus gebeur, wat ʼn besonder goeie algemene kennis het. Want slegs dan kan jy die nuus met gesaghebbendheid en die nodig patos oordra.
En dié les geld elke taalgebruiker.
Kom ons volg ʼn bietjie die argument van die woedende Beter Afrikaans-gebruiker. As daar van taalgebruikers geen algemene kennis veronderstel mag word nie, hoe kan ons dan verwag dat iemand moet weet dat daar ʼn verskil is tussen die “Nuwe Testament” en ʼn “nuwe testament”? Dit verg tog algemene kennis – of jy ʼn christen is of nie – om te weet dat ons “Nuwe Testament” in Afrikaans in ‘n bybelse konteks met hoofletters skryf. Net so verg dit taalkennis én algemene kennis om te weet dat beide “bybelse” en “Bybelse” korrekte skryfwyses is (kyk reël 9.19 in die AWS).
Dieselfde argument geld baie ander eiename. Ek verwag van ʼn afgeronde taalgebruiker om te weet hoe om die skrywer Etienne Leroux (en nie Ettienne le Roux nie) se naam te skryf, of om ten minste te weet wie Oscar Pistorius is (en dat sy naam nie Oskar Pretorius is nie). Of dat ons adjunkstaatspresident se van Ramaphosa (en nie Rammaposa nie) is. Of dat Mpumalanga (en nie Mphumalangha nie) aan die Nasionale Krugerwildtuin grens.
As jy in ʼn e-pos die uitvoerende direkteur van jou maatskappy se van verkeerd skryf, is dit maar oukei? As ʼn nuusleser na ʼn Verenigde Stater (in plaas van Amerikaner) verwys, is dit ook maar aanvaarbaar? Nee, of jy nou ʼn skoolleerder, Facebookskrywer, e-possenier of joernalis is, die korrekte skryfwyse én spelling van eiename is deel van jou vereiste taalkennis.
ʼn Taalgebruiker sonder wêreldkennis is niks anders (of beter) as ʼn speltoetser nie.
As iemand nie weet wie Bobby of Karlien van Jaarsveld is nie, of wie Oscar Pistorius is, of wat die Nuwe Testament is, of watter provinsies waar in ons land is nie, help Beter Afrikaans hulle hopelik om ook hulle algemene kennis uit te brei. Perdalks leer diesulkes ook van Google en Wikipedia. Anders vra ek hulle maar om groete te stuur vir Rip van Winkel.
Hierdie rubriek het in gewysigde vorm in Beeld van 25 Februarie 2017 verskyn.
